De djembe

Vanwege haar rijke traditie zou je over Afrikaanse percussie gemakkelijk een boekwerkje vol kunnen schrijven. Ik zal mij echter beperken tot de belangrijkste zaken met betrekking tot de instrumenten en karakteristiek van deze muziek.
De eerste djembe's stammen uit omstreeks 1200. In de eeuwen daarna heeft dit instrument zich ontwikkeld tot een door velen geliefde trommel vanwege de rijke schakering aan klanken. Van lage bas tot felle hoge tonen (slap). Voor traditionele en goede djembe-spelers is het een trommel waarmee je spreken kunt.
Een djembe wordt vervaardigd uit één stuk hout en bespannen met geiten- of antilopenhuid. Door middel van een ingenieus systeem met metalen ringen en zeer sterk touw kan het vel tot hoge spanning worden gebracht. Kijk hier naar een fimpje over djembe spannen

De dunduns

Het woord 'dundun' of beter 'dundunba' betekent letterlijk 'grote trommel'. Deze stoktrommels worden vaak in combinatie met bellen bespeeld (de 'kenken'). Een complete set dunduns bestaat uit drie stuks van verschillende grootte:
De kenkeni is het kleinst van diameter en heeft de hoogste klank. Haar functie is het zorgen voor een doorlopend energiek ritme.
De sangban neemt de middentoon voor z'n rekening en mag binnen grenzen variëren met het ritme.
De dundun is de laagst gestemde trommel en zorgt voor een dragende baspartij.

Voor zowel de dunduns als de djembe's gelden traditioneel strikte regels waaraan men zich dient te houden. Het is niet voor niets dat vroeger een djembefola eerst vele jaren in een ensemble alleen begeleidingsritmes mocht spelen alvorens hij de rol als leider / solo-speler mocht vervullen.

Polyritmiek

In Afrikaanse dorpen is percussie onverbrekelijk verbonden met het sociale leven. Elke belangrijke gebeurtenis of feest wordt begeleid met zang, dans en muziek.
Alles in het leven voltrekt zich in een bepaald ritme. Van harteklop tot sociale interactie; dit gegeven weerspiegeld zich in de Afrikaanse percussie middels wat men 'polyritmiek' noemt: het verweven van diverse ritmes tot complexe patronen waarbij het resultaat meer is dan de som der delen.

Speltechniek

Zoals gezegd kent de djembe drie basisklanken: de bas, toon en slap. Om een zo goed mogelijke klank uit je trommel te kunnen halen, moet je zo ontspannen mogelijk spelen. Spanning in je spieren of vingers verstoort de natuurlijke flow van een ritme. Het spreekt vanzelf dat je djembe goed gestemd moet zijn om alle klanken er mooi uit te kunnen halen.
De 'bas' wordt gespeeld met een gesloten hand op het midden van het vel. De 'toon' speel je met ontspannen gesloten vingers op de rand van het speelvlak. Een 'slap' maak je met licht gespreidde vingers aan de rand van het vel.
Er bestaan verschillende opvattingen over hoe je een djembe het beste kan bespelen. Het is belangrijk om veel te oefenen en je eigen manier te ontwikkelen om een mooie klank te kunnen maken.